Kamgar pension scheme आपल्या देशात असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना, विशेषतः बांधकाम कामगारांना, अनेकदा सामाजिक सुरक्षा मिळत नाही. त्यांच्या याच अडचणी लक्षात घेऊन सरकारने एक महत्त्वाकांक्षी पाऊल उचलले आहे. ‘श्रमयोगी मानधन पेन्शन योजना’ अंतर्गत, आता पात्र बांधकाम कामगारांना वयाच्या ६० वर्षांनंतर दरमहा ₹३,००० म्हणजेच वर्षाला तब्बल ₹१२,००० पेन्शन मिळणार आहे. ही योजना त्यांच्या वृद्धापकाळासाठी एक मजबूत आर्थिक आधार ठरू शकते, ज्यामुळे त्यांना कोणावरही अवलंबून राहावे लागणार नाही.
श्रमयोगी मानधन पेन्शन योजना: एक परिपूर्ण आढावा Kamgar pension scheme
केंद्र सरकारने २०१९ मध्ये सुरू केलेली ही योजना असंघटित कामगारांना सामाजिक सुरक्षा देण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. यात बांधकाम कामगारांसोबतच रस्त्यावरील विक्रेते, शेतमजूर आणि इतर छोट्या-मोठ्या कामांवर अवलंबून असलेले नागरिक समाविष्ट आहेत. ही योजना निवृत्तीनंतरचे जीवन आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित करते आणि कामगारांच्या कुटुंबालाही संरक्षण देते.
या योजनेचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे, कामगार जेवढी रक्कम दरमहा जमा करतील, सरकारही तेवढीच रक्कम त्यांच्या पेन्शन फंडात जमा करते. उदाहरणार्थ, जर एखादा २९ वर्षांचा कामगार दरमहा ₹१०० जमा करत असेल, तर सरकारही त्यात ₹१०० जमा करेल. जेव्हा कामगार ६० वर्षांचा होईल, तेव्हा त्याला दरमहा ₹३,००० पेन्शन मिळायला सुरुवात होईल. या पेन्शनधारकाचा दुर्दैवाने मृत्यू झाल्यास, त्याच्या जोडीदाराला दरमहा ₹१,५०० पेन्शन मिळते. यामुळे संपूर्ण कुटुंबाला आर्थिक आधार मिळतो.
योजनेसाठी आवश्यक पात्रता आणि कागदपत्रे
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वाचे निकष आहेत:
📌वयाची अट: अर्जदाराचे वय १८ ते ४० वर्षांच्या दरम्यान असावे.
📌उत्पन्नाची मर्यादा: मासिक उत्पन्न ₹१५,००० पेक्षा कमी असावे.
📌नोंदणी: अर्जदाराने महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळात (Maharashtra Building and Other Construction Workers’ Welfare Board) नोंदणी केलेली असावी.
📌अपात्रता: जे कामगार EPFO, NPS किंवा ESI यांसारख्या इतर कोणत्याही सरकारी पेन्शन योजनांचा लाभ घेत आहेत, ते या योजनेसाठी पात्र नाहीत.
नोंदणीसाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
🔹आधार कार्ड (मोबाईल नंबरशी लिंक केलेले).
🔹बँक पासबुक.
🔹वयाचा पुरावा (जन्म दाखला किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला).
योजनेचे इतर महत्त्वाचे फायदे
श्रमयोगी मानधन पेन्शन योजना केवळ मासिक पेन्शन देत नाही, तर त्यासोबत अनेक अतिरिक्त फायदेही प्रदान करते. नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांना अपघात विमा, आरोग्य विमा, आणि इतर अनेक सुविधांचा लाभ मिळतो. याशिवाय, कामगारांच्या मुलांना शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती आणि त्यांच्या मुलींच्या लग्नासाठी ₹५१,००० चे अनुदान मिळते. ही योजना बांधकाम कामगारांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी एक महत्त्वाचे साधन ठरत आहे.
नोंदणी प्रक्रिया आणि संपर्क
नोंदणी प्रक्रिया आणि संपर्कया योजनेसाठी नोंदणी करणे अतिशय सोपे आहे. पात्र कामगार त्यांच्या जवळच्या Common Service Center (CSC) मध्ये जाऊन किंवा eshram.gov.in या सरकारी वेबसाइटवर ऑनलाइन अर्ज करू शकतात. महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या नोंदणीसाठी, कामगार mahabocw.in या वेबसाइटला भेट देऊ शकतात
अधिक माहितीसाठी, कामगार १८००-२६७-६८८८ या टोल-फ्री क्रमांकावर संपर्क साधू शकतात. सरकारने दिलेल्या या सुवर्णसंधीचा लाभ घेऊन आपल्या वृद्धापकाळाची आर्थिक तरतूद करणे ही प्रत्येक कामगारासाठी एक महत्त्वाची बाब आहे.
